Η ακτινογραφία της σχολικής διαρροής στο νησί μας
Η πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου ή αλλιώς μαθητική διαρροή, είναι ένα σοβαρό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η σχολική κοινότητα σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο. Μάλιστα, πριν από λίγες ημέρες ο Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Νίκος Φίλης, παρουσίασε στη Βουλή στοιχεία του Ινστιτούτου Τεχνολογίας Υπολογιστών και Εκδόσεων – Διόφαντος, σύμφωνα με τα οποία το 2015 το 3,84% των μαθητών της Γ΄ τάξης του Γυμνασίου στην Ελλάδα δε συνέχισε τη φοίτησή του στην Α΄ Λυκείου. Μάλιστα, 12 Νομοί της χώρας συμπεριλαμβανομένων των δύο μεγαλύτερων πληθυσμιακά (Αττική και Θεσσαλονίκη) αλλά και της γειτονικής μας Λευκάδας, εμφανίζουν ποσοστό μεγαλύτερο του εθνικού μέσου όρου.
Ωστόσο και στις ενδιάμεσες τάξεις υπάρχει ένα σημαντικό ποσοστό μαθητικής διαρροής. Συγκεκριμένα το 2,39% των μαθητών της πρώτης τάξης του Γυμνασίου δε συνέχισε στη δεύτερη τάξη και το 1,27% δε συνέχισε από τη δεύτερη στην τρίτη, ενώ αθροιστικά το ποσοστό διαρροής ανήλθε σε 1,85%. Υπενθυμίζεται ότι σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, η φοίτηση των μαθητών στο Γυμνάσιο είναι υποχρεωτική, εφόσον ο μαθητής δεν έχει υπερβεί το 16ο έτος της ηλικίας του. Αντίστοιχα ή και μεγαλύτερα ποσοστά παρατηρούνται και μεταξύ των δύο πρώτων τάξεων του Λυκείου (στην τρίτη τάξη οι μαθητές αποφοιτούν).
Τι συμβαίνει σε Κεφαλλονιά και Ιθάκη;
Στο Νομό μας το 2015 συνολικά 42 μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου επέλεξαν να μη συνεχίσουν τις σπουδές τους στην επόμενη τάξη, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 2,16% του μαθητικού πληθυσμού των 5 τάξεων και που κατατάσσει την Κεφαλλονιά και την Ιθάκη στην τελευταία θέση μεταξύ των 4 Νομών της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και αρκετά χαμηλά στη γενική λίστα με όλους τους Νομούς της χώρας. Εξαίρεση αποτελούν μόνο οι μαθητές που δε συνέχισαν από τη Β' στην Γ' τάξη του Γυμνασίου, με το Νομό μας δυστυχώς να φιγουράρει στη 10η θέση της σχετικής λίστας.
Ειδικότερα, 27 μαθητές επί συνόλου 1.157 των τριών τάξεων του Γυμνασίου (2,33%) και 15 από τους 787 μαθητές των δύο πρώτων τάξεων του Λυκείου (1,91%) εγκατέλειψαν το σχολείο τους. Αναλυτικότερα, 2,45% από την Α' στη Β' Γυμνασίου, 1,79% από τη Β' στη Γ' Γυμνασίου, 2,76% των μαθητών δε συνέχισε τη φοίτησή του στο Λύκειο, 1,77% εγκατέλειψε το σχολείο μεταξύ Α' και Β' Λυκείου και 2,04% μεταξύ Β' και Γ' Λυκείου.
Στον πίνακα που ακολουθεί, το www.poulatakefalonias.gr παρουσιάζει αναλυτικά τα στοιχεία ανά τάξη για το Ν. Κεφαλληνίας σε σχέση και με τους υπόλοιπους Νομούς της Περιφερειάς μας. Ωστόσο δεν είναι διαθέσιμοι οι ακριβείς αριθμοί ξεχωριστά για την Κεφαλλονιά και την Ιθάκη ή για κάθε σχολικό συγκρότημα των νησιών μας. Συνεπώς δεν γνωρίζουμε αν και πόσες διαρροές υπήρξαν στο Γυμνάσιο και το Λύκειο της Σάμης. Να σημειώσουμε πάντως ότι μεταξύ των μαθητών από τα Πουλάτα δεν παρατηρήθηκε το φαινόμενο της πρόωρης εγκατάλειψης.
Για ποιους λόγους ένας μαθητής εγκαταλείπει το σχολείο;
Το φαινόμενο της σχολικής διαρροής στην Ελλάδα και συνεπώς στην Κεφαλλονιά, οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Αυτούς που συνδέονται με κοινωνικούς ή οικογενειακούς λόγους και αυτούς που συνδέονται με το σχολείο και την εμπειρία των μαθητών σε αυτό. Με βάση τους παράγοντες αυτούς, οι μαθητών που αποφασίζουν να διακόψουν πρόωρα τη φοίτησή τους είναι:
Μαθητές από αγροτικές ή κτηνοτροφικές περιοχές οι οποίοι εγκαταλείπουν το σχολείο για να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα
Μαθητές από τουριστικές περιοχές που επιλέγουν να ασχοληθούν με τις οικογενειακές επιχειρήσεις που σχετίζονται με τη βαριά βιομηχανία της χώρας
Μαθητές από οικογένειες που αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα τα οποία επιδεινώθηκαν από τη βαθιά οικονομική κρίση που ταλανίζει τα τελευταία χρόνια την Ελλάδα και που δυστυχώς έχει οδηγήσει στην απόγνωση μεγάλα τμήματα της κοινωνίας μας
Μαθητές με σοβαρές μαθησιακές δυσκολίες που αδυνατούν να ανταποκριθούν στις σχολικές τους υποχρεώσεις
Μαθητές από ορεινές ή μειονεκτικές περιοχές σε μεγάλη απόσταση από τα σχολικά συγκροτήματα
Μαθητές που προέρχονται από μειονοτικούς πληθυσμούς όπως Ρομά και Πομάκοι
Μαθητές που επικαλούνται προσωπικούς λόγους όπως η αποξένωση που μπορεί να αισθάνονται, τα ρατσιστικά φαινόμενα ή φαινόμενα bulling που μπορεί να αντιμετωπίζουν, προβλήματα υγείας, το φύλο τους σε κάποιες περιπτώσεις κ.α.
Τι συνέπειες έχουν οι σχολικές διαρροές και πως μπορούν να αντιμετωπισθούν;
Οι συνέπειες της εγκατάλειψης του σχολείου είναι τόσο ατομικές, όσο και ευρύτερες. Σε ατομικό επίπεδο επηρεάζουν επί τους ουσίας τα άτομα σε όλη τους τη ζωή καθώς μειώνουν τις πιθανότητες ενεργού συμμετοχής τους στην κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική ζωή της κοινωνίας. Επιπλέον, επηρεάζουν τις πιθανότητες ένταξης τους στην αγορά εργασίας, τις αποδοχές τους και συνεπώς την ποιότητα ζωής τόσο τη δική τους, όσο και της οικογένειάς τους. Σε δε ευρύτερο πλαίσιο, η εγκατάλειψη του σχολείου έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στις κοινωνικές εξελίξεις και στην οικονομική ανάπτυξη μιας περιοχής.
Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής ένωσης, για την αντιμετώπιση της σχολικής διαρροής θα πρέπει να ληφθούν:
Μέτρα πρόληψης όπως η προσχολική εκπαίδευση, η υποστήριξη μαθητών από ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, τα ειδικά ή θεματικά σχολεία, η ευκολία πρόσβασης κ.α.
Παρεμβατικά μέτρα όπως η βελτίωση των συνθηκών στα σχολεία, η στενή συνεργασία με γονείς, κηδεμόνες και εξωσχολικούς παράγοντες, η ενισχυτική διδασκαλία, η οικονομική στήριξη άπορων οικογενειών κ.α.
Μέτρα επανένταξης στο σύστημα εκπαίδευσης για όσους μαθητές αναγκάστηκαν κάποια στιγμή να εγκαταλείψουν το σχολείο τους και επιθυμούν να επιστρέψουν, όπως τα σχολεία 2ης ευκαιρίας ή τα νυχτερινά
Σε κάθε περίπτωση, το φαινόμενο της σχολικής διαρροής θα πρέπει να απασχολήσει ιδιαίτερα τους αρμόδιους φορείς, καθώς η οικονομική, η κοινωνική, αλλά και η πολιτιστική ανάπτυξη μιας περιοχής εξαρτώνται σε πολύ μεγάλο βαθμό από το εύρος και την ποιότητα της εκπαίδευσης που λαμβάνουν οι πολίτες της.
Πηγή: www.poulatakefalonias.gr
